Στην Ευρώπη η γεωργία είναι υπεύθυνη για το 10% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αυτό όμως μπορεί να αλλάξει μέσω μια σειράς ενεργειών βιώσιμης διαχείρισης της γεωργικής γης.!
Νέα μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διερευνά τρόπους να κοστολογηθούν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από τις γεωργικές δραστηριότητες κατά μήκος της αλυσίδας αξίας γεωργικών προϊόντων και πως αυτή η κοστολόγηση μπορεί να συνοδεύεται από την παροχή οικονομικών κινήτρων σε αγρότες και άλλους ιδιοκτήτες γης προκειμένου να συμβάλλουν στην κλιματική δράση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει στην κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 και αυτό προϋποθέτει την άμεση μείωση εκπομπών σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης και της γεωργίας. Ο τομέας χρήσης γης περιλαμβάνει τη διαχείριση καλλιεργήσιμων εκτάσεων, δασών, υγροτόπων και οικισμών καθώς και τις πιθανές αλλαγές αυτών κι αποτελεί σημαντικό παράγοντα στους μηχανισμούς απομάκρυνσης του διοξειδίου του άνθρακα και στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Αυτό συμβαίνει, γιατί η γη λειτουργεί σαν καταβόθρα άνθρακα, απομακρύνοντας άνθρακα από την ατμόσφαιρα μέσω της βλάστησης και του εδάφους, ο βαθμός όμως που συμβάλει η χρήση γης στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής εξαρτάται από τη διαχείριση των χερσαίων εκτάσεων. Αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη η γεωργία είναι υπεύθυνη για το 10% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αυτό όμως μπορεί να αλλάξει μέσω μια σειράς ενεργειών βιώσιμης διαχείρισης της γεωργικής γης.
Σε αυτό το πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Ένωση δημοσίευσε πρόσφατα μια ανεξάρτητη μελέτη με θέμα «Τιμολόγηση γεωργικών εκπομπών και επιβράβευση της κλιματικής δράσης στην αλυσίδα αξίας των αγροδιατροφικών προϊόντων». Η μελέτη στοχεύει στην αξιολόγηση της εφαρμογής τιμολόγησης των εκπομπών από γεωργικές εργασίες αλλά και στην ανταμοιβή των αγροτών για ενέργειες μακροπρόθεσμης αφαίρεσης άνθρακα. Το πρώτο μέρος της μελέτης παρουσιάζει πέντε πολιτικές εμπορίας εκπομπών στοχεύοντας διαφορετικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων αλλά και διαφορετικούς παράγοντες στην αλυσίδα αξίας των γεωργικών προϊόντων (αγρότες, άτομα στη μεταποίηση τροφίμων κ.α.).
Στη συνέχεια, μελετάται η οικονομική ανταμοιβή της αφαίρεσης άνθρακα από τις αλλαγές της χρήσης γης και τη δασοκομία. Ταυτόχρονα με την επισκόπηση των επιλογών αφαίρεσης αξιολογούνται τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των προτεινόμενων πολίτικων.
Ενδεικτικά, οι πέντε προτεινόμενες πολίτικες εμπορίας εκπομπών για την γεωργία (AgETS) περιλαμβάνουν:
- Την τιμολόγηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις γεωργικές εργασίες είτε συλλογικά είτε πάνω από μια τιμή κατωφλίου ετησίως.
- Περικοπές πληρωμών και επιδοτήσεων για παραγωγούς που επενδύουν σε δραστηριότητες υψηλών εκπομπών.
- Εφαρμογή συστήματος εμπορίας εκπομπών στις γεωργικές εισροές (λιπάσματα, ζωοτροφές). Στο πλαίσιο αυτής, οι παραγωγοί που βρίσκονται ψηλά στην αλυσίδα εφοδιασμού θα πληρώνουν για τις εκπομπές των εργασιών τους με βάση ένα τέλος εκπομπών που θα ισχύει για προϊόντα που παρασκευάζονται στην Ε.Ε. ή εισάγονται.
- Εφαρμογή μεταγενέστερων φόρων εκπομπών στις γεωργικές εκροές ( επεξεργασία τροφίμων). Σύμφωνα με αυτή τη πολιτική, οι μεταποιητές τροφίμων επιβαρύνονται για τις εκπομπές με βάση τον φόρο που ισχύει για τα προϊόντα που τους παρέχονται.
- Φόροι τυρφώνων. Αυτή η πολιτική αποτελεί κίνητρο για την ανάπτυξη της υγρής γεωργίας στη θέση της ξηράς γης. Ενώ πρόκειται για μια στοχευμένη πολιτική μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην μείωση των εκπομπών, καθώς οι τυρφώνες αποτελούν μόνο το 3% της γεωργικής γης της Ε.Ε. άλλα συμβάλλουν έως 5% στις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της Ε.Ε.
Στη σύνταξη αυτής της έρευνας συμμετείχαν εμπειρογνώμονες και ειδικοί οι οποίοι μέσω εργαστηρίων και συνεντεύξεων εμπλούτισαν με τα σχόλια τους τα ευρήματα της μελέτης.
Συνοπτικά, η μελέτη προτείνει ως αποδοτικότερο τον συνδυασμό διαφορετικών πτυχών των πολίτικων εμπορίας εκπομπών (AgETS) και τη δημιουργία ενός εργαλείου αναφοράς εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την Ε.Ε. Επιπρόσθετα, καμία πολιτική δεν θα ήταν ουσιώδης αν δεν συνοδευόταν με συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση. Οι εφαρμόσιμες πολίτικες μετριασμού δεν είναι ανάγκη να είναι συνθέτες, αλλά είναι καίριας σημασίας να συνοδεύονται από ευρύτερες μεταρρυθμίσεις στο επίπεδο της οικονομίας, όπως για παράδειγμα παροχή οικονομικής βοήθειας με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων για την μετάβαση του αγροδιατροφικού τομέα σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Η μελέτη αυτή αποτελεί ουσιαστικά το πρώτο βήμα για τις πολίτικες συζητήσεις και νομοθετικές προτάσεις που έχει προγραμματίσει η Ε.Ε. για το πρώτο τρίμηνο του 2024 με στόχο την τροποποίηση του Ευρωπαϊκού Νομού για το Κλίμα προκειμένου να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι της Ένωσης για το 2040 και η κλιματική ουδετερότητα του 2050.
Leave a Comment