Η 29η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (Conference of the Parties, COP) ολοκληρώθηκε την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2024, στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Η Σύνοδος που αυτή τη χρονιά είχε εστιάσει στη χρηματοδότηση για το κλίμα, έκλεισε με την επίτευξη μιας συμφωνίας που καλεί τις ανεπτυγμένες χώρες να παρέχουν 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στις αναπτυσσόμενες χώρες έως το 2035. Η χρηματοδότηση θα χρησιμοποιηθεί για τη δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προστασία των ζωών και των μέσων διαβίωσης από τις επιδεινούμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Πιο συγκεκριμένα, πρωταρχικός στόχος της Διάσκεψης ήταν ο καθορισμός του Νέου Συλλογικού και Ποσοτικοποιημένου Στόχου, το ύψος δηλαδή της ετήσιας χρηματοδότησης των αναπτυσσόμενων χωρών από τις ανεπτυγμένες. Οι πρώτες είχαν αιτηθεί να τους παρέχονται ετησίως 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, για να τις βοηθήσουν να απανθρακοποιήσουν τις οικονομίες τους και να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Ωστόσο, η τελική συμφωνία προβλέπει μόνο 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, με το 1,3 τρισεκατομμύριο να είναι απλώς ένας στόχος. Για πολλούς όμως, ο αριθμός αυτός είναι απλώς μια αύξηση της προηγούμενης δέσμευσης των 100 δισεκατομμυρίων και δεν ανταποκρίνεται στη σοβαρότητα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες που δέχονται και τις σφοδρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Το μπλοκ των λιγότερα ανεπτυγμένων χωρών (Least Developed Countries, LDC) αποτελείται από 45 χώρες με πληθυσμό αθροιστικά να φτάνει το 1,1 δισεκατομμύριο ανθρώπους που υποστηρίζουν ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε υπομονεύει την εύθραυστη εμπιστοσύνη που στηρίζει αυτές τις διαπραγματεύσεις και το πνεύμα της παγκόσμιας αλληλεγγύης.
Το εμπόριο δικαιωμάτων άνθρακα θεωρείται μία από τις πιο αποτελεσματικές εναλλακτικές μεθόδους χρηματοδότησης για την προστασία των ευάλωτων κοινοτήτων και του περιβάλλοντος. Ήδη από το 2022 ο ιδιωτικός τομέας που αναλάμβανε σημαντικές περιβαλλοντικές δεσμεύσεις εκτόξευσε την αγορά του άνθρακα στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια, παρόλα αυτά στα χρόνια που ακολούθησαν η αξία της αγοράς κατέρρευσε στο μισό. Στη Διάσκεψη COP29, εγκρίθηκαν νέα σχέδια και κανόνες που προβλέπουν ένα διεθνές σύστημα εμπορίας άνθρακα. Πιο αναλυτικά, το νέο πλαίσιο επιτρέπει σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία να αγοράζουν φθηνότερα πιστώσεις άνθρακα από σχέδια απανθρακοποίησης των αναπτυσσόμενων χωρών. Αυτά περιλαμβάνουν έργα ή πρωτοβουλίες που μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ή απομακρύνουν διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) από την ατμόσφαιρα, όπως για παράδειγμα προγράμματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προστασίας των τροπικών δασών και δενδροφύτευσης. Οι ανεπτυγμένες χώρες αγοράζουν αυτές τις πιστώσεις άνθρακα για να “αντισταθμίσουν” τις δικές τους εκπομπές, προσφέροντας παράλληλα μια ευκαιρία χρηματοδότησης χαμηλού κόστους για τη μείωση των εκπομπών σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τη Συμφωνία του Παρισιού. Οι πιστώσεις δηλαδή, τους επιτρέπουν να προσμετρούν τις μειώσεις που επιτεύχθηκαν μέσω των έργων αυτών στις εθνικές κλιματικές τους δεσμεύσεις.
Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν σοβαρές ανησυχίες για την περιβαλλοντική ακεραιότητα της αγοράς. Πολλές πιστώσεις δεν αντιπροσωπεύουν πραγματικές ή μόνιμες μειώσεις εκπομπών, καθώς επίσης μπορεί να επιτρέπουν στις ανεπτυγμένες χώρες να αποφεύγουν να μειώσουν τις δικές τους εκπομπές, γεγονός που θα μπορούσε να υπονομεύσει την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Οι νέοι κανόνες θεωρούνται μια τελευταία ευκαιρία για την αναβίωση της αγοράς, με ειδικούς να προειδοποιούν ότι τα λάθη του παρελθόντος πρέπει να αποφευχθούν, ώστε να μην υπονομευτεί η Συμφωνία του Παρισιού.
Η χώρα μας είχε ισχυρή παρουσία στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών σε θέματα που αφορούσαν την αξιοποίηση των δυνατοτήτων στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) με τη χρήση σωστού σχεδιασμού και τη χωροθέτηση τους με τρόπο κοινωνικά επωφελή. Επιπρόσθετα, σημειώθηκε πρόοδος σε θέματα σχετικά με την προσαρμογή της πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Ύστερα από πιέσεις 35 χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ενσωματώθηκε η θεματική της πολιτιστικής κληρονομιάς στα σχέδια προσαρμογής των κρατών-μελών των Ηνωμένων Εθνών και εντάχθηκε η (άυλη και υλική) πολιτιστική κληρονομιά στο Ταμείο Απωλειών και Ζημιών των Ηνωμένων Εθνών. Η πρωτοβουλία αυτή πέρα από την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς των αναπτυσσόμενων χωρών καθιστά δυνατή επίσης τη μετάβαση των πολιτιστικών υποδομών, όπως τα μουσεία, στην κλιματική ουδετερότητα.
Συνοπτικά, η ολοκλήρωση της COP29 σηματοδότησε ένα σημαντικό βήμα με την υιοθέτηση ενός νέου στόχου για την κλιματική χρηματοδότηση, τον οποίο ο επικεφαλής του ΟΗΕ για το Κλίμα, Simon Stiell, χαρακτήρισε ως «ασφάλεια για την ανθρωπότητα». Η χρηματοδότηση κρίσιμων δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως η μετρίαση, η προσαρμογή και η αντιμετώπιση ζημιών και απωλειών, αποτέλεσε το επίκεντρο της φετινής Διάσκεψης. Ωστόσο, ο Stiell τόνισε στον λόγο του ότι οι δεσμεύσεις που αφορούν το κλίμα οφείλουν να οδηγούν σε απτά αποτελέσματα, για αυτό το λόγο οι κυβερνήσεις και οι φορείς κλήθηκαν να επιταχύνουν τις προσπάθειές τους, για να καλύψουν τα κενά προς τον στόχο του 1,5°C και να υλοποιήσουν τις εθνικές μετασχηματιστικές λύσεις για το κλίμα.
https://www.kathimerini.gr/opinion/563337172/cop29-klimatikes-prosdokies-kai-politika-kena/
Leave a Comment