Η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα μέλλον που διαμορφώνεται ήδη από τις σημερινές επιλογές της. Εάν τα κυρίαρχα πρότυπα παραγωγής, κατανάλωσης και διαχείρισης του περιβάλλοντος παραμείνουν αμετάβλητα, ο κόσμος του 2050 θα χαρακτηρίζεται από εντεινόμενη θερμική καταπόνηση, εκτεταμένη απώλεια οικοσυστημάτων και αυξανόμενη έκθεση των κοινωνιών σε περιβαλλοντικούς κινδύνους. Αυτό το σενάριο περιγράφεται με σαφήνεια στην έβδομη έκδοση της Global Environment Outlook (GEO-7) του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών, η οποία βασίζεται στη συνδυασμένη εργασία σχεδόν 300 επιστημόνων και αποτυπώνει την πορεία του πλανήτη έως τα μέσα του αιώνα εάν συνεχιστεί η σημερινή τροχιά.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του GEO-7, οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αναμένεται να φτάσουν τους 75 δισεκατομμύρια τόνους ετησίως έως το 2050, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 50% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Η εξέλιξη αυτή οδηγεί σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση του κλιματικού συστήματος και σε δραστική αύξηση της συχνότητας και της έντασης των καυσώνων. Μέχρι τα μέσα του αιώνα, σχεδόν ολόκληρος ο παγκόσμιος πληθυσμός, περίπου 9,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι, αναμένεται να εκτίθεται συστηματικά σε ακραία θερμικά επεισόδια, χωρίς ουσιαστικά γεωγραφικά καταφύγια από τη ζέστη.
Παράλληλα, η ανθρώπινη πίεση στους φυσικούς πόρους προβλέπεται να ενταθεί σημαντικά. Η συνολική εξόρυξη πρώτων υλών αναμένεται να φτάσει τους 165 δισεκατομμύρια τόνους ετησίως έως το 2050, αυξημένη κατά περισσότερο από 60% σε σχέση με το 2020. Η κλιμάκωση της εξόρυξης μετάλλων, ορυκτών και ορυκτών καυσίμων συνεπάγεται εκτεταμένη καταστροφή φυσικών εκτάσεων, επιτείνοντας τη μείωση της βιοποικιλότητας, ενώ υπονομεύει τη σταθερότητα των οικοσυστημάτων που στηρίζουν την ανθρώπινη ευημερία.
Οι περιβαλλοντικές αυτές μεταβολές έχουν και σαφές οικονομικό αποτύπωμα. Η κλιματική αλλαγή εκτιμάται ότι θα μειώσει το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν [1]κατά περίπου 4% ετησίως έως το 2050, ενώ εάν η υπερθέρμανση συνεχιστεί ανεξέλεγκτα, οι απώλειες θα μπορούσαν να φτάσουν το 20% έως το 2100. Οι επιπτώσεις αυτές δεν κατανέμονται ομοιόμορφα: οι φτωχότεροι πληθυσμοί είναι εκείνοι που πλήττονται δυσανάλογα περισσότερο, οδηγώντας σε περαιτέρω διεύρυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων.
Την ίδια στιγμή, η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει κρίσιμος παράγοντας επιβάρυνσης της ανθρώπινης υγείας. Αν και οι μέσες συγκεντρώσεις ορισμένων ρύπων ενδέχεται να μειωθούν ελαφρώς, η ταχεία αστικοποίηση σημαίνει ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι θα εκτίθενται σε επικίνδυνα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Έως το 2050, περίπου 4,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να εισπνέουν τακτικά συγκεντρώσεις λεπτών αιωρούμενων σωματιδίων (PM2.5) που υπερβαίνουν τα όρια ασφαλείας, με τις οικονομικές απώλειες που σχετίζονται με τη ρύπανση του αέρα να εκτιμώνται σε δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια έως τα μέσα του αιώνα.
Η πίεση στη φύση γίνεται ακόμη πιο εμφανής μέσω της απώλειας φυσικών οικοσυστημάτων. Το GEO-7 προβλέπει ότι έως το 2050 ο πλανήτης θα έχει χάσει περίπου ένα εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα δασών, Τρυφώνων και άλλων φυσικών περιοχών, κυρίως λόγω της επέκτασης της γεωργικής γης για τη διατροφή ενός αυξανόμενου πληθυσμού με αυξημένη κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Ως αποτέλεσμα, η μέση αφθονία ειδών, ένας σύνθετος δείκτης που αποτυπώνει τη βιοποικιλότητα, αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, υπονομεύοντας τη λειτουργικότητα των οικοσυστημάτων.
[1] Παγκόσμιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (παγκόσμιο ΑΕΠ): είναι το συνολικό χρηματικό μέγεθος της αξίας όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται μέσα σε ένα έτος σε όλες τις χώρες του κόσμου. Χρησιμοποιείται ως βασικός δείκτης της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας και ευημερίας σε παγκόσμια κλίμακα
Οι επιπτώσεις αυτές μεταφράζονται άμεσα σε ενίσχυση της κοινωνικής και περιβαλλοντικής τρωτότητας. Η ανεξέλεγκτη κλιματική αλλαγή αναμένεται να εκθέσει πάνω από ένα δισεκατομμύριο επιπλέον ανθρώπους σε έντονες βροχοπτώσεις και σχεδόν ένα δισεκατομμύριο σε σοβαρές ξηρασίες έως το 2050. Ο συνδυασμός αυτών των πιέσεων εκτιμάται ότι θα ωθήσει εκατομμύρια ανθρώπους στη φτώχεια, θα μειώσει την επισιτιστική ασφάλεια και θα οδηγήσει περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού σε συνθήκες υδατικού στρες.
Πέρα από τις σταδιακές αυτές μεταβολές, το GEO-7 προειδοποιεί ότι ο πλανήτης πλησιάζει επικίνδυνη προσέγγιση κρίσιμων κλιματικών κατωφλίων από τα οποία η επιστροφή μπορεί να είναι αδύνατη σε ανθρώπινη χρονική κλίμακα. Η αποσταθεροποίηση των καλυμμάτων πάγου της Γροιλανδίας και της Δυτικής Ανταρκτικής θα μπορούσε να οδηγήσει σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά αρκετά μέτρα, ενώ η απόψυξη του μόνιμου παγετού απειλεί να απελευθερώσει μεγάλες ποσότητες μεθανίου, ενισχύοντας περαιτέρω την υπερθέρμανση. Η υποβάθμιση του Αμαζονίου, η απώλεια σχεδόν όλων των θερμόφιλων κοραλλιογενών υφάλων και οι πιθανές διαταραχές μεγάλων ατμοσφαιρικών και ωκεάνιων κυκλοφοριών συνθέτουν ένα σκηνικό αυξημένης πλανητικής αστάθειας.
Παρά τη σοβαρότητα των προβλέψεων, το UNEP τονίζει ότι το μέλλον αυτό δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Υπάρχει ακόμη χρονικό περιθώριο για να αλλάξει η πορεία, υπό την προϋπόθεση ότι θα υιοθετηθούν άμεσες και πρωτοφανείς μεταρρυθμίσεις στον τρόπο που οι κοινωνίες παράγουν ενέργεια, διαχειρίζονται τους φυσικούς πόρους, οργανώνουν τις πόλεις και αλληλοεπιδρούν με το φυσικό περιβάλλον. Το διακύβευμα δεν αφορά μόνο την προστασία της φύσης, αλλά τη διατήρηση των συνθηκών που καθιστούν δυνατή την ανθρώπινη ζωή και ευημερία στον πλανήτη.
Πηγή: United Nations Environment Programme (UNEP). Without big changes, this is what the environment will look like in 2050.
https://www.unep.org/news-and-stories/story/without-big-changes-what-environment-will-look-2050
Αφήστε σχόλιο