Για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής απαραίτητη είναι μείωση των εκπομπών αεριών του θερμοκηπίου. Ιδιαιτέρως έπειτα από την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού (2015) από 195 κράτη μέλη του ΟΗΕ, οι κυβερνήσεις παγκοσμίως επιδιώκουν την εφαρμογή διαφορετικών πολιτικών για την επίτευξη της επιθυμητής μείωσης των εκπομπών, όπως η φορολόγηση των εκπομπών ή ο περιορισμός της χρήσης ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ενέργειας. Πόσο όμως αποτελεσματικές είναι αυτές οι πολιτικές στην πραγματοποίηση του στόχου τους, είναι όλες ικανές να επιφέρουν μείωση σε όλες τις οικονομίες παγκοσμίως;
Σε έρευνα που δημοσίευσε το περιοδικό Nature εξετάζεται αυτό ακριβώς το ζήτημα. Ερευνητές χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση εντοπίζουν μεταξύ 1.500 πολιτικών για το κλίμα εκείνες που επιτυγχάνουν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Το σημαντικότερο εύρημα της έρευνας αποτελεί το γεγονός ότι οι πιο αποτελεσματικές πολιτικές είναι αυτές που συνδυάζουν διαφορετικά εργαλεία και ενέργειες από αυτές που επικεντρώνονται σε μια μεμονωμένη ενέργεια που αφορά τον περιορισμό των εκπομπών.
Πιο συγκεκριμένα η έρευνα εντόπισε συνολικά 63 πολιτικές παρεμβάσεων σε 35 χώρες που οδήγησαν σε σημαντική μείωση των εκπομπών κατά μέσο όρο 19%. Οι περισσότερες από αυτές συνδέονταν με δύο ή περισσότερες πολιτικές. Από κοινού, οι 63 πολιτικές μείωσαν τις εκπομπές κατά 0,6 έως 1,8 γιγατόνους (Gt) ισοδύναμου CO2.
Οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα υποστηρίζουν ότι ο παράγοντας κλειδί για την πραγματική μείωση των εκπομπών δεν είναι η χρήση πολλών πολιτικών αλλά ο συνδυασμός των κατάλληλων πολιτικών σε σχέση με τη χώρα που εφαρμόζονται. Για παράδειγμα, η σταδιακή κατάργηση των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που στηρίζονται στην καύση άνθρακα στο Ηνωμένο Βασίλειο λειτούργησε, επειδή χρησιμοποιήθηκε σε συνδυασμό με μηχανισμούς τιμολόγησης, όπως η ελάχιστη τιμή άνθρακα, ενώ στη Νορβηγία, η απαγόρευση των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης ήταν πιο αποτελεσματική, όταν συνδυάστηκε με ένα κίνητρο τιμών που έκανε τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα φθηνότερα.
Η έρευνα αυτή χαρακτηρίζεται από πολλούς ειδικούς ως πρωτοποριακή, αφού φαίνεται να είναι η πρώτη μελέτη που παρέχει τέτοιου είδους αξιολόγηση σε παγκόσμιο επίπεδο. Προηγούμενες αξιολογήσεις επικεντρώνονται στην εύρεση της βέλτιστης πρακτικής σε ένα πολύ στενό εύρος επιλογών για συγκεκριμένες χώρες. Αντιθέτως, αυτή τη φορά χρησιμοποιήθηκε μια βάση δεδομένων με 1.500 πολιτικές για το κλίμα που εφαρμόστηκαν μεταξύ 1998 και 2022 σε 41 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των τριών μεγαλύτερων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως: Κίνα, Ηνωμένες Πολιτείες και Ινδία. Οι πολιτικές στη συνέχεια κατηγοριοποιήθηκαν σε 48 διακριτές κατηγορίες ανάλογα τον τύπο της παρέμβασης, οι οποίες κυμαίνονται από συστήματα εμπορίας εκπομπών έως μεταρρυθμίσεις στις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων.
Κύριο αντικείμενο της μελέτης είναι ο εντοπισμός σημαντικής μεταβολής στις εκπομπές. Για το λόγο αυτό οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μηχανική μάθηση και μεθόδους στατιστικής ανάλυσης προκειμένου να διακρίνουν τις σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές σε τέσσερις βασικούς τομείς με υψηλές εκπομπές: κτίρια, ηλεκτρική ενέργεια, βιομηχανία και μεταφορές. Πραγματοποιώντας σύγκριση με τη βάση των δεδομένων που κατείχαν ήταν σε θέση να αξιολογήσουν ποιες πολιτικές και συνδυασμοί πολιτικών οδήγησαν στις μεγαλύτερες μειώσεις εκπομπών.
Ποιο είναι όμως το σωστό μείγμα πρακτικών σχετικών με το κλίμα; Το αποτέλεσμα της έρευνα δεν υποδεικνύει μια καθολική απάντηση αλλά ότι ορισμένοι συνδυασμοί πολιτικών λειτουργούν καλύτερα σε συγκεκριμένους τομείς και οικονομίες.
Όσον αφορά την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας, τα ευρήματα της έρευνας συμπεραίνουν ότι οι παρεμβάσεις τιμολόγησης, όπως οι φόροι στην ενέργεια, ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές σε χώρες υψηλού εισοδήματος, αλλά λιγότερο αποτελεσματικές σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα.
Συνεχίζοντας στον κτιριακό τομέα, ο αποτελεσματικός συνδυασμός περιλαμβάνει τη σταδιακή κατάργηση και την απαγόρευση ρυπογόνων δραστηριοτήτων που είναι ικανός να υπερδιπλασιάσει τις μειώσεις που προκύπταν από την εφαρμογή των εν λόγω πολιτικών μεμονωμένα.
Η πολιτική που περιλαμβάνει τη φορολογία των εκπομπών ήταν η μόνη από τις παρεμβάσεις που πέτυχε σχεδόν ίσες ή μεγαλύτερες μειώσεις εκπομπών ως μεμονωμένη πολιτική, σε αντίθεση με ένα μείγμα πολιτικής σε όλους τους τομείς.
Η έρευνα αυτή μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για τις χώρες παγκοσμίως να επανεξετάσουν την αποτελεσματικότητα των πολιτικών για το κλίμα που εφαρμόζουν και κατά ποσό αυτές θα κατορθώσουν επιτύχουν τους στόχους εκπομπών που έχουν θέσει.
Leave a Comment