Οι έντονες βροχοπτώσεις που καταγράφονται στη Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια δεν αποτελούν μεμονωμένα επεισόδια, αλλά μέρος ενός ευρύτερου κλιματικού μοτίβου που ενισχύεται συστηματικά. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) ως ένα από τα πλέον ευάλωτα «hotspots» της κλιματικής αλλαγής, όπου η άνοδος της θερμοκρασίας εξελίσσεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο και οι ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως τα έντονα επεισόδια βροχής και οι πλημμύρες, παρουσιάζουν σαφή αυξητική τάση σε ένταση και συχνότητα σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη.
Οι μηχανισμοί που ενισχύουν την ανάπτυξη έντονων μετεωρολογικών φαινομένων στη Μεσόγειο είναι πλέον καλά τεκμηριωμένοι και εντάσσονται στο ευρύτερο δυναμικό πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Πρώτον, μια θερμότερη ατμόσφαιρα συγκρατεί μεγαλύτερη ποσότητα υδρατμών, σύμφωνα με την Έκθεση (AR6) του IPCC, για κάθε 1°C αύξησης της θερμοκρασίας η ικανότητα συγκράτησης υδρατμών αυξάνεται περίπου κατά 7%. Η ενισχυμένη υγρασία αυξάνει τη διαθέσιμή ενέργεια, υπό μορφή λανθάνουσας θερμότητας, που μπορεί να απελευθερωθεί από τις ανυψούμενες αέριες μάζες, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της αστάθειας και εντονότερες κατακόρυφες κινήσεις όταν οργανωθεί βαρομετρικό χαμηλό.
Παράλληλα, τα δεδομένα του Copernicus Marine Service (CMEMS) δείχνουν ότι η Ανατολική Μεσόγειος θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, με τις θερμοκρασίες επιφανείας της θάλασσας να βρίσκονται 2–3°C πάνω από τις κλιματικές τιμές. Η θερμότερη θάλασσα ενισχύει την εξάτμιση και αυξάνει τη μεταφορά υγρασίας στην κατώτερη τροπόσφαιρα.
Εξίσου σημαντική είναι η μεταβολή του αεροχειμάρρου (jet stream), ενός στενού αλλά πολύ ισχυρού ρεύματος ανέμων στη μέση τροπόσφαιρα που καθοδηγεί την κίνηση των συστημάτων. Όταν ο αεροχείμαρρος παρουσιάζει μεγαλύτερη κυμάτωση από το συνηθισμένο, ένα φαινόμενο που έχει αυξηθεί στη Μεσόγειο, μπορεί να επιβραδύνει την πορεία των βαρομετρικών χαμηλών. Τα «αργά» συστήματα (quasi-stationary lows) παραμένουν πάνω από την ίδια περιοχή για πολλές ώρες, προκαλώντας υψηλά αθροιστικά ύψη βροχόπτωσης.
Τέλος, η Ευρώπη έχει ήδη βιώσει μια θεαματική αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) και το Atlas of Mortality and Economic Losses, οι πλημμύρες και τα επεισόδια έντονης βροχόπτωσης αποτελούν σήμερα από τα συχνότερα και πιο επιβαρυντικά φαινόμενα για την ευρωπαϊκή ήπειρο, με τη συχνότητα και την έντασή τους να έχουν αυξηθεί σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Επίσης καταγράφεται ότι τα φαινόμενα αυτά συνιστούν έναν από τους κυρίαρχους παράγοντες οικονομικών απωλειών και υποδομικής πίεσης στην Ευρώπη.
Οι μεταβολές που παρατηρούνται στο μεσογειακό κλίμα αποτελούν μια ανιχνεύσιμη τάση και αναδεικνύουν ότι η περιοχή εισέρχεται σε νέο καθεστώς ατμοσφαιρικής συμπεριφοράς, όπως επιβεβαιώνεται από τις αξιολογήσεις της IPCC και τις παρατηρήσεις υπηρεσιών που ασχολούνται με την παρακολούθηση του καιρού και του κλίματος. Η έγκαιρη κατανόηση αυτών των διεργασιών είναι κρίσιμη, όχι μόνο για τη βελτίωση της μετεωρολογικής πρόγνωσης, αλλά και για τη χάραξη στρατηγικών προσαρμογής που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των κοινωνιών της Μεσογείου. Σε έναν χώρο όπου οι κλιματικές πιέσεις εντείνονται, η επιστημονική γνώση αποτελεί το θεμέλιο για αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων και για μια μετάβαση σε πιο ασφαλείς και βιώσιμες υποδομές
Πηγές
-
- World Meteorological Organization – State of the Climate & Atlas of Mortality and Economic Losses
https://public.wmo.int/en - Copernicus Marine Service – Sea Surface Temperature & Anomalies
https://marine.copernicus.eu - Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) – AR6 WG1: The Physical Science Basis
https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/
- World Meteorological Organization – State of the Climate & Atlas of Mortality and Economic Losses
Αφήστε σχόλιο