Οι δασικές πυρκαγιές του 2025 καταγράφονται ήδη ως η χειρότερη περίοδος στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα του Συστήματος Ευρωπαϊκών Δασικών Πυρκαγιών (EFFIS) του Copernicus. Τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (JRC), αποτυπώνουν το μέγεθος των καταστροφών και τις πρωτοφανείς επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στα οικοσυστήματα, το κλίμα και τις κοινωνίες.
Μέχρι σήμερα, έχουν καεί 1.025.036 εκτάρια, αριθμός που ξεπερνά κατά πολύ τα 222.132 εκτάρια της περσινής αντίστοιχης περιόδου. Ο αριθμός των πυρκαγιών έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά, φτάνοντας τις 1.868 σε σύγκριση με τις 1.185 του προηγούμενου έτους. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις γίνονται ακόμη πιο έντονες αν ληφθούν υπόψη οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), οι οποίες ανέρχονται ήδη σε 38,68 μεγατόνους (Mt), περίπου τριπλάσιες από τις 11,46 Mt που είχαν καταγραφεί πέρυσι.
Tο παρακάτω γράφημα που δημοσιεύτηκε από το JRC, απεικονίζει το μέγεθος των καταστροφών των δασικών εκτάσεων. Πιο συγκεκριμένα, η συνολική καμένη έκταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2025 έχει φτάσει τα 1.025.036 εκτάρια έως τις 27 Αυγούστου. Ο αριθμός αυτός είναι σχεδόν τετραπλάσιος από τον μέσο όρο της ίδιας χρονικής περιόδου του έτους των τελευταίων 19 ετών (2006-2024), που είναι μόλις 277.976 εκτάρια. Η απόκλιση αυτή δείχνει την πρωτοφανή κλίμακα της τρέχουσας κρίσης.
Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι οι πυρκαγιές στην Ευρώπη δεν αποτελούν πλέον μεμονωμένα επεισόδια, αλλά τείνουν να μετατραπούν σε μια κλιματική απειλή. Η τεράστια απώλεια δασικής γης αποδυναμώνει τα οικοσυστήματα, μειώνει τη βιοποικιλότητα και περιορίζει την ικανότητα δέσμευσης και απορρόφησης άνθρακα, ενώ παράλληλα συνοδεύεται από αυξημένες εκπομπές CO₂ . Επιπλέον, η επιβάρυνση για τις τοπικές κοινωνίες, την υγεία και την οικονομία καθιστά σαφή την ανάγκη για άμεση ενίσχυση της πρόληψης, της ετοιμότητας και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η πορεία των δασικών πυρκαγιών δεν εξαρτάται μόνο από την καμένη έκταση ή τον αριθμό των εστιών, αλλά και από τις καιρικές συνθήκες που ευνοούν την εξάπλωσή τους. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιείται ο Δείκτης Επικινδυνότητας Πυρκαγιών (Fire Weather Index – FWI), ένας διεθνώς αναγνωρισμένος δείκτης που υπολογίζεται με βάση παραμέτρους όπως η θερμοκρασία, η υγρασία, η ταχύτητα του ανέμου και οι βροχοπτώσεις. Ο δείκτης αυτός παρέχει μια εκτίμηση του πόσο εύκολα μπορεί να ξεσπάσει και να εξαπλωθεί μια πυρκαγιά σε δεδομένες συνθήκες, αποτελώντας πολύτιμο εργαλείο πρόληψης και επιχειρησιακής ετοιμότητας.
Σύμφωνα με τους χάρτες πρόγνωσης του EFFIS, τις επόμενες ημέρες ο κίνδυνος εμφανίζεται αυξημένος και στη βόρεια και βορειοδυτική Ευρώπη, γεγονός που καταδεικνύει πώς οι ζώνες υψηλής επικινδυνότητας μεταβάλλονται γεωγραφικά ανάλογα με τις επικρατούσες ατμοσφαιρικές συνθήκες.
Η αύξηση της έντασης και της διάρκειας των καυσώνων στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με παρατεταμένες ξηρασίες, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την έξαρση των δασικών πυρκαγιών. Αυτά τα συνδυασμένα φαινόμενα καύσωνα και ξηρασίας (Compound Dry and Hot Events – CDHW), είναι ικανά να δημιουργήσουν συνθήκες υψηλού κινδύνου εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, καθώς η χαμηλή υγρασία εδάφους και οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες αποξηραίνουν την καύσιμη ύλη και αυξάνουν τη μεταδοτικότητα της φωτιάς. Στην Ανατολική και Νότια Μεσόγειο, η συχνότητα των CDHW παρουσιάζει ανοδική τάση τις τελευταίες δεκαετίες, ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ κλιματικής αλλαγής και ακραίων πυρκαγιών.
Η φετινή περίοδος δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη δεν αποτελεί μια αποκομμένη συγκυρία, αλλά τμήμα μιας ευρύτερης κλιματικής τάσης που αναμένεται να ενταθεί στο μέλλον. Η αύξηση των καυσώνων, οι παρατεταμένες ξηρασίες υποδηλώνουν ότι οι πυρκαγιές θα γίνονται ολοένα πιο καταστροφικές, με σοβαρές συνέπειες για τα οικοσυστήματα, την υγεία και την οικονομία. Η Ευρώπη καλείται να επενδύσει σε ισχυρότερα συστήματα πρόληψης, έγκαιρης προειδοποίησης και προσαρμογής, ώστε να μειώσει τον κίνδυνο και να προστατεύσει αποτελεσματικά τις κοινωνίες και το φυσικό περιβάλλον.
Πηγή : European Forest Fire Information System (EFFIS) – Copernicus: Current Wildfire Situation in Europe
Leave a Comment