Παρά τις δεκαετίες συζητήσεων και προσπαθειών για την προώθηση της ανακύκλωσης, η παγκόσμια παραγωγή και κατανάλωση πλαστικών συνεχίζει να αυξάνεται ραγδαία, την ώρα που τα ποσοστά ανακύκλωσης παραμένουν εντυπωσιακά χαμηλά. Μια νέα, διεθνής μελέτη αποκαλύπτει ότι λιγότερο από το 10% των πλαστικών απορριμμάτων ανακυκλώνεται παγκοσμίως, με το υπόλοιπο να καταλήγει σε χωματερές, να καίγεται ρυπαίνοντας το περιβάλλον.
Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο, αλλά παραμένει οξύ. Από τα μόλις 2 εκατομμύρια τόνους που παράγονταν το 1950, η ετήσια παγκόσμια παραγωγή πλαστικών έχει εκτοξευθεί σε περίπου 400 εκατομμύρια τόνους το 2022 και μόλις το 9.5% αυτών προερχόταν από ανακυκλωμένα υλικά. Και σύμφωνα με τις προβλέψεις, μέχρι το 2050 η παραγωγή αναμένεται να διπλασιαστεί, φτάνοντας τα 800 εκατομμύρια τόνους.
Σύμφωνα με τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Tsinghua στην Κίνα, η πλειοψηφία του πλαστικού συνεχίζει να παράγεται από παρθένα υλικά, δηλαδή από πρώτες ύλες που προέρχονται απευθείας από ορυκτά καύσιμα όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Το γεγονός αυτό «υπονομεύει τις παγκόσμιες προσπάθειες για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής».
Παρόλο που η ανακύκλωση δεν αυξάνεται, παρατηρείται μεταβολή στον τρόπο διάθεσης των αποβλήτων: λιγότερο πλαστικό καταλήγει σε χωματερές και περισσότερο οδηγείται προς καύση. Σύμφωνα με την έκθεση, το 40% των αποβλήτων εξακολουθεί να καταλήγει σε χωματερές, ενώ η αποτέφρωση έχει αυξηθεί στο 34%, με Ιαπωνία, Κίνα και ΕΕ να παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά καύσης πλαστικών. Ωστόσο, η ανεξέλεγκτη καύση πλαστικού δεν είναι χωρίς συνέπειες, καθώς μπορεί να απελευθερώσει επιβλαβείς ρύπους στο περιβάλλον.
Παρόλου που η ανακύκλωση έχει προωθηθεί εδώ και χρόνια ως βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος, φαίνεται ότι το υπάρχον σύστημα είναι ανεπαρκές. Από τους 75 εκατομμύρια τόνους πλαστικών που συλλέγονται και διαχωρίζονται κάθε χρόνο, μόλις οι 38 εκατομμύρια τόνοι καταλήγουν τελικά στην ανακύκλωση. Η έλλειψη επενδύσεων σε τεχνολογίες ανακύκλωσης, η πολυπλοκότητα των πλαστικών υλικών και η απουσία παγκόσμιας στρατηγικής αφήνουν το πρόβλημα άλυτο. Οι ερευνητές προτείνουν βελτιώσεις στον σχεδιασμό προϊόντων, ώστε να διευκολύνεται η μελλοντική ανακύκλωσή τους.
Η βιομηχανία του πλαστικού επομένως λειτουργεί βοηθητικά στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων. Το 98% των παρθένων πλαστικών που παρήχθησαν το 2022 προήλθαν από πρώτες ύλες βασισμένες σε ορυκτά καύσιμα: 44% από άνθρακα, 40% από πετρέλαιο και 8% από φυσικό αέριο.
Η παγκόσμια κοινότητα διαπραγματεύεται αυτή τη στιγμή μια νομικά δεσμευτική συνθήκη για τη ρύθμιση της ρύπανσης από πλαστικό. Το πλαστικό αποτελεί ένα υλικό που χρησιμοποιείται σε ένα τεράστιο εύρος στην καθημερινότητα και αν και φαινομενικά ακίνδυνο, κρύβει μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις της εποχής μας. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η μελέτη τους, που καταγράφει τον πλήρη κύκλο ζωής του πλαστικού, θα συμβάλει στην επίτευξη μιας ουσιαστικής συμφωνίας.
Leave a Comment