Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) δημοσίευσε τον Μάρτιο του 2024 την ετήσια έκθεση του για την κατάσταση των κλιματικών δεικτών το 2023. Η έκθεση περιλαμβάνει ευρήματα σχετικά με τους βασικούς κλιματικούς δείκτες, τα ακραία φαινόμενα και τις επιπτώσεις. Η δημοσίευση επίσης περιλαμβάνει και εκτιμήσεις σχετικές με τους κινδύνους και τις επιπτώσεις που σχετίζονται με το κλίμα, όπως η επισιτιστική ασφάλεια και η μετατόπιση πληθυσμού.
Η σημασία των παγκόσμιων κλιματικών δεικτών ανάγεται στην ικανότητά τους να παρέχουν μια αντιπροσωπευτική απεικόνιση των αλλαγών στο κλιματικό σύστημα. Στην έκθεση παρουσιάζεται ένα σύνολο κλιματικών δεικτών που συνδέει τις μεταβολές της ατμόσφαιρας με τις μεταβολές της ενέργειας στο κλιματικό σύστημα και την αντίδραση της γης, των ωκεανών και των πάγων. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για την εκτίμηση αυτών αφορά δορυφορικά δεδομένα καθώς και επίγειες παρατηρήσεις. Οι αλλαγές στο κλιματικό σύστημα που εντοπίζονται μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Προκειμένου να εκτιμηθούν οι μεταβολές στους κλιματικούς δείκτες χρειάζεται να οριστεί μια περίοδο αναφοράς με την οποία θα συγκρίνονται οι τρέχουσες κλιματικές συνθήκες. Η περίοδος αναφοράς αναφέρεται σε μια πολυετή χρονική περίοδο, συνήθως 30 ετών, και για την εκπόνηση της έκθεσης του WMO χρησιμοποιήθηκε όπου ήταν δυνατόν η τελευταία κλιματική περίοδος 1991-2020 όπως ορίζεται από τον WMO. Εξαίρεση αποτελούν οι χρονοσειρές της θερμοκρασίας, στην οποία ως περίοδος θεωρείται αποτελεί η προβιομηχανική εποχή 1850-1900 και της παγκόσμιας συγκέντρωσης αερίων του θερμοκηπίου που χρησιμοποιείται το έτος 1750. Η δυνατότητα να εκτιμηθούν οι συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου σε τέτοιο βάθος χρόνου προσφέρεται με τη χρήση φυσαλίδων αέρα που έχουν παγιδευτεί μέσα σε πυρήνες πάγου.
Ενδεικτικά στην έκθεση αναφέρεται ότι:
- Το 2023 ήταν το θερμότερο έτος στα 174 χρόνια καταγραφής των παρατηρήσεων, με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια της γης να ξεπερνά το 1,45ο C πάνω από το μέσο όρο της περιόδου 1850-1900. Τα τελευταία 9 έτη ήταν τα θερμότερα καταγεγραμμένα. Η ανάπτυξη συνθηκών του φυσικού κλιματικού φαινομένου El Nino εξηγεί ένα μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας από το 2022 έως το 2023.
- Το 2023 το θερμικό περιεχόμενο των ωκεανών ήταν το υψηλότερο των 65 ετών καταγραφής των παρατηρήσεων. Οι αυξανόμενες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από ανθρωπογενή δραστηριότητα οδηγεί στον εγκλωβισμό ενέργειας με τη μορφή θερμότητας στο κλιματικό σύστημα. Ένα μέρος της θερμότητας απορροφάται από τον ωκεανό και οδηγεί στην αύξηση της θερμοκρασίας του, λιώσιμο των πάγων, άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Ο ωκεανός επίσης απορρόφα και CO2, οι αυξημένες συγκεντρώσεις του μπορεί να οδηγήσουν σε όξυνση των υδάτων, επιφέροντας σημαντικές επιπτώσεις στα ωκεάνια οικοσυστήματα και στις οικονομίες που βασίζονται σε αυτά. Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών αναμένεται να συνεχιστεί, γεγονός μη αναστρέψιμο σε χρονική κλίμακα εκατονταετίας. Ο ρυθμός θέρμανσης των ωκεανών παρουσιάζει αύξηση σε όλα τα εκτιμώμενα βάθη, αλλά δεν είναι παντού ο ίδιος.
- Οι συγκεντρώσεις των κυριότερων αερίων του θερμοκηπίου έφτασαν σε υψηλά επίπεδα. Οι συγκεντρώσεις είναι αποτέλεσμα της ισορροπίας μεταξύ των εκπομπών, ανθρωπογενών και φυσικών και καταβοθρών. Η αύξηση της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου αποτελεί ένα από τα βασικότερα αίτια της κλιματικής αλλαγής.
- Το 2023 η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας έφτασε σε νέο επίπεδο ρεκόρ. Η άνοδος της στάθμης αντικατοπτρίζει την αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών και το λιώσιμο των πάγων. Ο ρυθμός της ανόδου μάλιστα είναι υπερδιπλάσιος τα τελευταία δέκα χρόνια σε σχέση με το 1993-2002.
- Οι θαλάσσιοι καύσωνες, όπως συμβαίνει και στη ξηρά, έχουν γίνει πιο συχνοί, εντονότεροι και μεγαλύτερης διάρκειας από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Αυτό μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στα υδάτινα οικοσυστήματα και τις κοινότητες εξαρτώμενες από αυτά. Η Μεσόγειος αποτελεί μια από τις περιοχές που βιώνουν ισχυρούς και σοβαρούς θαλάσσιους καύσωνες για δωδέκατη συνεχή χρονιά.
- Το pH της επιφάνειας του ανοικτού ωκεανού είναι το χαμηλότερο που έχει υπάρξει ποτέ. Ο ωκεανός αποτελεί μια από τις βασικές καταβόθρες διοξειδίου του άνθρακα ( CO2), απορροφώντας ετησίως περίπου το ένα τέταρτο των παγκόσμιων ανθρωπογενών εκπομπών. Το CO2 αντιδρά με το νερό των ωκεανών μεταβάλλοντας το pH του και η διαδικασία αυτή ονομάζεται όξυνση. Η όξυνση των ωκεανών προφανώς επηρεάζει το υδάτινο περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα του, τις υδατοκαλλιέργειες. Παρόλα αυτά, ο ρυθμός της όξυνσης των ωκεανών παρουσιάζει μεγάλη περιφερειακή και χρονική μεταβλητότητα και απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.
- Η έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδο. Φέτος καταγράφτηκαν από τις χαμηλότερες τιμές ετήσιας μέγιστης και ετήσιας ελάχιστης έκτασης σε μια χρονοσειρά 45 ετών, με την ετήσια μέγιστη έκταση να είναι περίπου 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα κάτω από το προηγούμενο χαμηλό ρεκόρ.
- Το ετήσιο ισοζύγιο μάζας του παγκόσμιου συνόλου των παγετώνων για το υδρολογικό έτος 2022-2023 ήταν -1,2 m w.e. Αυτή αποτελεί τη μεγαλύτερη απώλεια πάγου που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι παγετώνες σχηματίζονται από χιόνι που έχει συμπυκνωθεί για να σχηματίσει πάγο, ο οποίος στη συνέχεια παραμορφώνεται και ρέει προς τα κάτω.
- Τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνέχισαν να επηρεάζουν σημαντικά οικοσυστήματα και κοινωνίες. Ακραίοι καύσωνες επηρέασαν πολλά μέρη του κόσμου, ενώ οι πυρκαγιές σε Χαβάη, Καναδά και Ευρώπη οδήγησαν σε απώλειες ζώων και καταστροφές φυσικών οικοσυστημάτων. Οι πλημμύρες που σχετίζονται με τις ακραίες βροχοπτώσεις από το πέρασμα του μεσογειακού κυκλώνα Daniel με σοβαρές επιπτώσεις στην Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία και Λιβύη.
Η έκθεση αποτελεί μια σύνοψη των πληροφοριών που παρέχονται από το κλίμα και τις καθιστά πιο προσιτές ώστε να είναι αξιοποιήσιμες για την εξυπηρέτηση της κοινωνίας και συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση των κοινωνιών ώστε να ενισχυθεί η δράση για το κλίμα.
Πηγή: https://library.wmo.int/records/item/68835-state-of-the-global-climate-2023
Leave a Comment